Το χρονικό της αρχής των δανείων της αρχής του «τέλους» που δεν ξέρουμε πότε.......

Η Επανάσταση του 1821, εκτός από τις ένδοξες μάχες των Καραΐσκάκη, Κολοκοτρώνη, Μακρυγιάννη και άλλων επώνυμων και ανώνυμων αγωνιστών, είχε...φυσικά και το πολιτικό σκέλος, αποδεδειγμένα μέχρι και τις ημέρες μας, προβληματικό εγωκεντρικό με πλούσιο αντεθνικό παρασκήνιο. Ήταν 12 Απριλίου του 1823, όταν στη Β' Εθνοσυνέλευση στο Άστρος Κυνουρίας, αποφασίστηκε η σύναψη εξωτερικού δανείου, η οποία θα άλλαζε ριζικά την ελληνική ιστορία.
Στην Β' Εθνοσυνέλευση του Άστρος, εκτός από την αναθεώρηση του Συντάγματος, έγινε και ένας πρόχειρος προϋπολογισμός του επαναστατημένου ελληνικού Έθνους, ο οποίος δεν άφηνε κανένα περιθώριο παρερμηνείας: το ταμείον ήταν μείον και παρά τη φορολογία, τους τελωνειακούς δασμούς, τις λείες, τα λάφυρα, τα λύτρα, τον εσωτερικό δανεισμό, και τις εισφορές ντόπιων και φιλελλήνων, τα έξοδα ήταν 38 εκατ. γρόσια και τα έσοδα μόλις 12 εκατ. γρόσια. Η ανάγκη εξωτερικού δανεισμού ήταν πλέον μονόδρομος.
Στις 2 Ιουνίου 1823, το Εκτελεστικό εξουσιοδότησε τους Ιωάννη Ορλάνδο, Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα Λουριώτη να μεταβούν στο Λονδίνο και να συνάψουν δάνειο 4.000.000 ισπανικών ταλλήρων. Το ελληνικό παράδοξο βέβαια εμφανίστηκε ξανά με την επιτροπή να μην έχει χρήματα να ταξιδέψει, τα οποία κάλυψε εν τέλει με δάνειο ο Λόρδος Βύρων. Στις 26 Ιανουαρίου 1824, ο Ιωάννης Ορλάνδος και ο Ανδρέας Λουριώτης έφθασαν στο Λονδίνο και μετά από έντονες διαπραγματεύσεις, στις οποίες πήραν μέρος και μέλη του Φιλελληνικού Κομιτάτου, εγκρίθηκε ένα δάνειο 800.000 λιρών με τον οίκο Λόφναν (9 Φεβρουαρίου 1824). Το δάνειο είχε τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5% και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια. Ως εγγύηση για την αποπληρωμή του δανείου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα. Και τότε ήταν που άρχισαν τα ευτράπελα.
Το δάνειο αμέσως μειώθηκε αφού το είχε οριστεί στο 59% του ονομαστικού (472.000 λίρες) και αμέσως μετά αφαιρέθηκαν προμήθειες, χρεολύσια, η προκαταβολή των τόκων δύο ετών συνολικής αξίας 98.000 λιρών, με μόλις 298.000 λίρες να φτάνουν εν τέλει στην Ελλάδα, με την κυβέρνηση Κουντουριώτη να σπαταλά το μεγαλύτερο μέρος του στην εμφύλια διαμάχη, διαψεύδοντας οικτρά τις όποιες ελπίδες υπήρχαν για μια -υποτυπώδη έστω- ανάπτυξη.
Σύντομα έγινε ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να αποπληρώσει το δάνειο και έτσι στις 31 Ιουλίου του 1824 το Βουλευτικό αποφασίζει τη σύναψη και νέου δανείου, λίγες εβδομάδες μετά την καταστροφή της Κάσου και των Ψαρών κι ενώ η Επανάσταση βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο, με την ίδια...επιτυχημένη ομάδα των Ορλάνδου και Λουριώτη να κάνει πάλι τις διαπραγματεύσεις. Σύντομα εγκρίθηκε δάνειο ονομαστικής αξίας 2.000.000 λιρών και όπως και στο πρώτο δάνειο, το ποσό να μειώνεται στις 816.000 λίρες, αφού το δάνειο είχε οριστεί στο 55% του ονομαστικού (1.100.000) και από αυτό παρακρατήθηκαν 284.000 λίρες για προκαταβολή τόκων δύο ετών, χρεολύσια, προμήθεια και άλλες δαπάνες. Το δάνειο αυτή τη φορά το διαχειρίστηκαν Άγγλοι τραπεζίτες, οι οποίοι απευθείας αφαίρεσαν 212.000 λίρες για την αναχρηματοδότηση του πρώτου δανείου, 77.000 για την αγορά όπλων και πυροβόλων, από τα οποία ελάχιστα ήρθαν στην Ελλάδα, 160.000 για την παραγγελία 6 ατμοκίνητων πλοίων, από τα οποία μόνο τρία έφθασαν στην Ελλάδα («Καρτερία», «Επιχείρηση», «Ερμής») και 155.000 για τη ναυπήγηση δύο φρεγατών στην Νέα Υόρκη, από τις οποίες μόνο η φρεγάτα «Ελλάς» ήλθε στην Ελλάδα, ενώ η δεύτερη πουλήθηκε για να χρηματοδοτηθεί η πρώτη. Τελικά, στην Ελλάδα έφθασε μόνο το ποσό των 232.558 στερλινών, δηλαδή λιγότερο από εκείνο που έλαβε κατά το πρώτο δάνειο, αν και το δεύτερο είχε συναφθεί σε υπερδιπλάσιο ύψος.
Τα δύο δάνεια, τα οποία χαιρετίστηκαν ως «σωτήρια» από το ελληνικό πολιτικό κατεστημένο, όχι μόνο δεν βοήθησαν ποτέ τον Ελληνικό Αγώνα, αλλά έφεραν πιο πολλές διαμάχες, ενώ έθεσαν επίσης τη χώρα σε τροχιά εξάρτησης από τις «Μεγάλες Δυνάμεις», εξάρτηση η οποία  μόλις είχε ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ.....................


 Η πρώτη ουσιαστική πτώχευση ήταν αναμενόμενη και σημειώθηκε τρία χρόνια αργότερα το 1827 με την αδυναμία καταβολής των τοκοχρεολυσίων των δύο πρώτων δανείων.
 Η δεύτερη το 1843, όταν διακόπηκε η εξόφληση των δόσεων του δανείου των 60.000.000 γαλλικών φράγκων που είχε δοθεί στη Βαυαροκρατία με την εγγύηση των προστάτιδων δυνάμεων. Το δάνειο αυτό εξανεμίστηκε στην αποπληρωμή των δόσεων των δύο αγγλικών δανείων.
 Ήταν 30 Οκτωβρίου του 1893 όταν ο Τρικούπης εμφανιζόμενος στη Βουλή δεν θα διστάσει να καταθέσει την αλήθεια με την ιστορική φράση «Δυστυχώς, κύριοι, επτωχεύσαμεν».

Ο Τρικούπης θα συνάψει επτά δάνεια με ληστρικούς όρους.
Οι ξένοι κεφαλαιούχοι είναι «πρόθυμοι» να προσφέρουν νέα δάνεια. Ανταγωνίζονται οι Αγγλοι, οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί και στέλνουν, αντίστοιχα, στην Ελλάδα για έλεγχο των δημοσιονομικών τον λόρδο Εδουάρδο Λω, τον οικονομικό επιθεωρητή Ρου και τον τραπεζίτη Μόργκαν.

Συνολικά έξι δάνεια με ληστρικούς όρους υπογραφήκαν εκείνη την περίοδο.
1. 1879 , ύψους 60 εκ., φράγκων για να καλυφθεί και να αποσυρθεί η αναγκαστική κυκλοφορία χρήματος με επιτόκιο 8,19%.
2. 1881, ύψους 120 εκατ., φράγκων για να καλυφθούν οι επείγουσες ανάγκες της χώρας, με επιτόκιο 7,35%.
3. 1884 , ύψους 100 εκατ., φράγκων για τη κατασκευή σιδηροδρόμων με επιτόκιο 7,16%.
4. 1887, ύψους 135 εκατ., φράγκων για την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού και την εξυπηρέτηση προηγούμενων δανείων. Επιτόκιο 6%.
5. 1879 , ύψους 155 εκ., για τη πληρωμή του δανείου του και την αποπληρωμή των σιδηροδρομικών εταιριών, με επιτόκιο 5,75%.
6. 1890-91, ύψους 89 εκατ., για τη κατασκευή του σιδηροδρόμου Πειραιά – Λάρισας με επιτόκιο 5,7%.

Οι πιστωτές της Ελλάδας ήταν τότε η Harmbo του Λονδίνου, η Bank de Paris , η Brleishrober του Βερολίνου και η Τράπεζα της Κωνσταντινούπολις του Συγγρού.
Από το συνολικό ονομαστικό ποσό των 643.000.000 εκατ. χρυσών φράγκων θα εισπραχθούν μόνο 463 εκατ. Για τα νέα και τα παλαιά δάνεια θα καταβληθούν, τη δεκαετία 1880-1890, τοκοχρεολύσια ύψους 455.000.000 χρυσών φράγκων!
Η χρεοκοπία είχε επέλθει προτού ο Τρικούπης αναλάβει για τελευταία φορά την πρωθυπουργία. Ο διάδοχός του Δηλιγιάννης θα οδηγήσει τη χώρα, το 1897, στον ατιμωτικό πόλεμο κατά της Τουρκίας. Με την ήττα θα έλθει ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος που θα εισπράττει για λογαριασμό των δανειστών τους φόρους των ειδών μονοπωλίου αλάτι, σπίρτα, πετρέλαιο, παιγνιόχαρτα, σιγαρόχαρτο και σμύριδα.. Ο ΔΟΕ θα καταργηθεί ύστερα από 80 χρόνια, το 1978!
Η τρίτη αυτή πτώχευση της Ελλάδας σήμανε κλονισμό της δραχμής και ολοκληρωτικό μαρασμό της ελληνικής οικονομίας.
Η χρεοκοπία του 1932
Τον Μάρτιο του 1910 συνάπτονται νέα δάνεια για νέα έργα. Παρά την ήττα όμως στη Μικρά Ασία, η πτώχευση έχει αποφευχθεί με το Α΄ Αναγκαστικό Δάνειο που επιβάλλεται από τον υπουργό Οικονομικών Π. Πρωτοπαπαδάκη, ο οποίος κόβει στη μέση τα χαρτονομίσματα, κρατά το ένα μέρος στην κυκλοφορία και ανταλλάσσει το άλλο με τίτλους εσωτερικού δανείου. Στην αποφυγή της πτώχευσης το ΄22 συμβάλλει και το δάνειο υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών για τους πρόσφυγες.
Η πτώχευση όμως είναι και πάλι μοιραία και τελικά έρχεται το 1932. Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού του υπουργού Οικονομικών καθηγητή Βερβαρέσσου, η Ελλάδα χρωστάει στο εξωτερικό 2,868,1 εκατ. χρυσά φράγκα.
Ο Σπύρος Μαρκεζίνης το 1952 κανει τον τελικό διακανονισμό όλων των προπολεμικών χρεών της Ελλάδας. Η πρωτοφανής ανάπτυξη και η αυστηρή συγκράτηση δαπανών τη δεκαετία 1955-1965 συμμάζεψαν οριστικά τα δημόσια οικονομικά και οι τελικές πληρωμές εκείνων των δανείων ολοκληρώθηκαν μόλις από το 1967 και την επόμενη πενταετία................

Παραπάνω είδατε το οικονομικό χάλι της χώρας μας, κατά πολλούς συνεχίζεται μέχρι τώρα... 

Το υψηλό δημόσιο χρέος παραμένει η κύρια αιτία που η χώρα αδυνατεί να σηκώσει κεφάλι από το 1827 που αναγκάστηκε να κηρύξει την πρώτη πτώχευση.
Τα επιτόκια δανεισμού τότε κυμαίνονταν μεταξύ 5,5 και 8,7% αλλά πάντως αρκετά υψηλότερα από το μέσο ευρωπαϊκό επιτόκιο που ήταν μεταξύ 3 και 4%. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και σήμερα που τo spread εκτινάχτηκε στις 600 μονάδες βάσης.
Η κύρια διαφορά είναι ότι η χώρα ανήκει στη ζώνη του ευρώ (το μεγάλο τους πρόβλημα) και είναι αδιανόητη η χρεοκοπία, εφόσον δεν επιστρέψουμε στο εθνικό νόμισμα. Μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας θα πυροδοτήσει ντόμινο στην Ευρωζώνη, καθώς υπάρχουν κι άλλες χώρες, τα λεγόμενα PIIGS, που βρίσκονται κοντά στο σημείο μηδέν.
Τα σημερινά δημόσια χρέη είναι πάνω από 300 δισ. ευρώ, ενώ τότε ήταν 550 εκατομμύρια χρυσά γαλλικά φράγκα. Τα παρελθόντα δάνεια είχαν συναφθεί μεταξύ 1879 και 1890 και αντιπροσώπευαν μεγάλο ποσοστό στο ΑΕΠ όπως και τα σύγχρονα που είναι αποτέλεσμα επαναληπτικού δημόσιου χρέους των μεταπολεμικών δεκαετιών.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνταν για την άσκηση οικονομικής πολιτικής τότε ήταν διαφορετικά από αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα. Για παράδειγμα το εργαλείο της αναγκαστικής κυκλοφορίας χρήματος τότε επιστρατεύονταν όποτε υπήρχε ένα κοινωνικό ή εθνικό πρόβλημα. Κατόπιν αντλούνταν δάνεια για να αποτραβηχτεί το πληθωριστικό χρήμα από την κυκλοφορία και να εξασφαλισθεί ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός. 

Σήμερα αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει.

Μετά δε τις τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο το εκδικητικό «οικονομικό τσουνάμι» που λέγεται Γερμανία(μάλλον 4ο Ραϊχ) να  αποκαλύπτει για τρίτη, από το 1912, φορά τις επεκτατικές της τάσεις...............................................

Share