Το παιχνίδι και η Ελληνική ιστορία του "Έλληνες αεί παίδες εστέ"

Στην αρχαία Ελλάδα, όπως και σήμερα σε όλον τον κόσμο, το παιχνίδι ήταν μέρος της καθημερινότητας των παιδιών αλλά και τρόπος ξεκούρασης των ενηλίκων.
Οι φιλόσοφοι, που είχαν αντιληφθεί από νωρίς τη σημασία του παιχνιδιού στην κοινωνικοποίηση και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα, επιδοκίμαζαν την ασχολία με το παιχνίδι και......

μάλιστα ο Πλάτων έλεγε: "Έλληνες αεί παίδες εστέ".

Σε ανασκαφές έχουν βρεθεί πολυάριθμα παιχνίδια που ήταν κατασκευασμένα από υλικά που ...

αντέχουν στον χρόνο όπως ο πηλός.
Βρίσκουμε όμως περιγραφές σε αρχαία κείμενα, καθώς και απεικονίσεις σε γλυπτά, ειδώλια και αγγεία.

Βλέποντας τα αρχαία παιχνίδια, αναγνωρίζουμε πως πολλά από αυτά τα χρησιμοποιούμε και σήμερα, φτιαγμένα βέβαια από σύγχρονα υλικά.

'Οπως και τώρα, το πρώτο παιχνίδι του βρέφους ήταν το σείστρο ή πλαταγή, η γνωστή μας κουδουνίστρα.
Είχε διάφορα σχήματα, ανθρώπων ή ζώων και πολλές φορές χρησίμευε σε θρησκευτικές τελετές για την απομάκρυνση του κακού.

Οι διαχρονικές πλαγγόνες (κούκλες) πολλές φορές είχαν κινητά άκρα και τότε λέγονταν νευρόσπαστα.
Σώζονται πλαγγόνες από κόκκαλο και πηλό, αλλά χρησιμοποιούσαν και ύφασμα, κερί και ξύλο.
Σε πολλές περιπτώσεις ήταν γυμνές, για να μπορούν τα κορίτσια να τις ντύνουν.

Τα αγόρια έπαιζαν με ομοιώματα αμαξιών που τα έσερναν αλογάκια, τα αθύρματα.

Σε παραστάσεις βλέπουμε πως ήταν διαδεδομένες η αιώρα (κούνια) και μια παραλλαγή της, η βραχιόνιος αιώρα (τραμπάλα).

Άλλα παιχνίδια ήταν ο στρόμβος (σβούρα), το τροχός (τσέρκι) και η ίυγγα, που ήταν ένα ξύλινος τροχό ς περασμένος σε κλωστή, και όταν τον περιέστρεφαν παραγόταν οξύς συριστικός ήχος.

Η σφαίρα (μπάλα), φτιαγμένη από δέρμα ή κομμάτια ύφασμα, ραμμένα και παραγεμισμένα με αλογότριχες, άχυρο ή μαλλί, παιζόταν από μικρούς και μεγάλους.

Αναφέρεται και στην Οδύσσεια του Ομήρου, όταν περιγράφεται η συνάντηση του Οδυσσέα και της Ναυσικάς, κόρης του Αλκίνοου βασιλιά των Φαιάκων.

Στα πιο δημοφιλή παιχνίδια με μπάλα περιλαμβάνονταν η απόρραξις και η ανακρουσία, όπου χτυπούσαν την μπάλα συνεχόμενα με δύναμη στο έδαφος ή στον τοίχο ώσπου να χάσουν.

Στην ουρανία σφαίρα, κάποιος πετούσε τη μπάλα όσο πιο ψηλά μπορούσε και οι άλλοι προσπαθούσαν να την πιάσουν πριν πέσει στο έδαφος. 

Σε άλλο παιχνίδι, τα αγόρια, πετώντας την μπάλα με τα χέρια, προσπαθούσαν να την περάσουν στο στόμιο ενός αγγείου, κάτι σαν τη σημερινή καλαθοσφαίριση.
Ο νικημένος έπρεπε να πάρει στην πλάτη το νικητή. Αυτό ονομαζόταν "εφεδρισμός".

'Αλλα ομαδικά παιχνίδια ήταν η αποδιδρασκίνδα (κρυφτό), η ακινητίνδα (τα αγάλματα), ο κολλαβισμός (που έμοιαζε με το μπιζ), το εις ώμιλλεν (αμάδες), η μυίνδα ή χαλκή μυία (τυφλόμυγα) και τα γνωστά μας πεντέλιθα (πεντόβολα).

Οι ενήλικες έπαιζαν σε γιορτές και συμπόσια τον κότταβο.
Ο παίκτης έπρεπε να εκσφενδονίσει τις τελευταίες σταγόνες του κρασιού από την κούπα του σε καθορισμένο στόχο, συνήθως δίσκο ή αγγείο.

Έπαιζαν ακόμα και τον ασκωλιασμό, κάτι σαν το σημερινό κουτσό.
Οι παίκτες επιχειρούσαν να πηδήξουν ή να τρέξουν στο ένα πόδι και κατόπιν να ισορροπήσουν πάνω σε λαδωμένο ασκί γεμάτο με κρασί, το οποίο δινόταν ως βραβείο στον νικητή.

Πολύ αγαπημένα ήταν τα κότσια (αστράγαλοι) που τα έπαιρναν από τα πίσω πόδια αρνιών ή κατσικιών.
Οι παίκτες έριχναν τα κότσια με τη σειρά και προσπαθούσαν να σταθούν οι αστράγαλοι με κάποια συγκεκριμένη πλευρά προς τα πάνω, καθώς η κάθε πλευρά είχε την ιδιαίτερη σημασία της και έδινε διαφορετικούς βαθμούς στον παίκτη.

Επιτραπέζιο παιχνίδι επιδεξιότητας και ευστροφίας ήταν οι πεσσοί που παίζονταν με πιόνια πάνω σε πίνακα και ήταν οι πρόγονοι της ντάμας και του σκακιού.

 

 

 

 

 

πηγη

Share