Ελληνική πολιτική προσέγγιση, μέσα από την σκέψη του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.

Περί του Φυσικού-Υγιούς-Αληθούς πολιτεύματος των Αρίστων Ηγετών, εκλεγομένων μέσω πολυδιάστατων αγώνων υπό την εποπτεία Κριτών-Αγωνοδικών:
Οι πολίτες των προδημοκρατικών αρχαίων ελληνικών πόλεων-κρατών διοργάνωναν πανελλήνιους αλλά και τοπικούς αγώνες όπως οι Ολυμπιακοί, τα Ίσθμια, τα Νέμεα, τα Πύθια, του Κρισσαίου πεδίου των Δελφών κ.α. Τα αγωνίσματα κάλυπταν τρεις τομείς:

Επιστήμες (διανόηση) 

Καλές Τέχνες (συναίσθημα) 

Σωματικά και πολεμικά αγωνίσματα (ύλη) 

Σκοπός δεν ήταν να μοιράζουν απλά στεφάνια ελιάς και δάφνης αλλά μέσω της ευγενούς άμιλλας και του συναγωνισμού-ανταγωνισμού σε φάσεις προημιτελικών, ημιτελικών και τελικών μαχών, επιλέγονταν οι Άριστοι για να κυβερνήσουν τις ελληνικές πόλεις-κράτη. Δηλαδή ακολουθώντας το παράδειγμα της φύσης, την φυσική επιλογή που είναι ο τρόπος υγιούς εξέλιξης εκατομμυρίων ετών, προέκυπταν οι φυσικοί ηγέτες, αυτοί που δικαιολογημένα δικαιούνταν κυβερνητική θέση.
Στους αρχαίους αγώνες για τους νικητές δεν αποφάσιζαν δημοκρατικώς οι μέλλοντες να κυβερνηθούν θεατές στις κερκίδες των σταδίων, αλλά αποφάσιζαν οι Κριτές-Αγωνοδίκες οι οποίοι δεν ήταν τυχαίοι, ανειδίκευτοι πολίτες. Αλλά ήταν οι παλαιότεροι αριστεύσαντες ηγέτες-αθλητές των αγώνων τριών επιπέδων. Δηλαδή οι Κριτές απαρτίζονταν από τους παλαιότερους Άριστους, ως πλέον γερουσιαστές, μη κυβερνώντες.

Ο Αριστοτέλης έγραφε: «Τα πολιτεύματα τα οποία αποδίδουν θετικό έργο σε μια πόλη-κράτος εναλλάσσονται μεταξύ τους σε θετικούς κύκλους και είναι τρία:
Βασιλεία (όχι κληρονομικών βασιλέων αλλά επιλεγόμενων μέσω των αγώνων)
Αριστοκρατία (δηλαδή το σύνολο των ηγετών-νικητών των αγώνων)
Πολιτεία

Η Βασιλεία μέσω της χρηστής διοίκησης του ενός βασιλέως πρέπει να παράγει τους πολλούςικανούς της χρηστής διοίκησης της Αριστοκρατίας. Με την σειρά τους οι άριστοι πρέπει να παράγουν τους πλείστους ικανούς, δηλαδή το μέγιστο ποσοστό των πολιτών ικανών για χρηστή διοίκηση και συμμετοχή στα κοινά της πόλης το οποίο ονομάζεται Πολιτεία.»
Συνέχιζε ο Αριστοτέλης: «Οι εκτροπές των τριών θετικών πολιτευμάτων είναι τα εξής εκφυλισμένα-διεφθαρμένα πολιτεύματα: 

Εκτροπή Βασιλείας = Τυραννία 

Εκτροπή Αριστοκρατίας = Ολιγαρχία 

Εκτροπή Πολιτείας = Δημοκρατία* 

* Η διοίκηση από όλο τον δήμο μιας πόλεως ασχέτως αν οι κάτοικοι είναι ικανοί ή όχι για χρηστή διοίκηση. Η Δημοκρατία, δηλαδή η διοίκηση από αδαείς πολίτες είναι το χείριστο των πολιτευμάτων.» Βεβαίως ο Αριστοτέλης ως Δημοκρατία εννοούσε την αρχαία «Άμεση Δημοκρατία» σύμφωνα με την οποία μέσω μιας απλής κλήρωσης του ονόματος, κάποιος πολίτης μπορούσε να κατέχει κάποιο ανώτατο κρατικό αξίωμα και σε περίπτωση που αυτός που προέκυπτε ήταν ανεγκέφαλος υπήρχε ο κίνδυνος να ζημιώσει την πόλη-κράτος.

Ο Πλάτων αφιερώνει μεγάλο τμήμα της Πολιτείας του στις συζητήσεις σχετικά με την Ιδεώδη Πολιτεία. Ωστόσο, παρέμενε το θέμα του τύπου διακυβέρνησης, οπότε η συζήτηση καταλήγει σε τέσσερα είδη πολιτευμάτων, τα οποία δεν μπορούν να επιβιώσουν:
Τιμοκρατία: Ο Σωκράτης ορίζει την τιμοκρατία ως ένα πολίτευμα, στο οποίο κυβερνούν άτομα που αγαπούν την τιμή και έχουν επιλεχθεί σύμφωνα με το βαθμό τιμής που κατέχουν στην κοινωνία. Η τιμή συχνά εξισώνεται με τον πλούτο και την ιδιοκτησία, οπότε το “χρυσό” αυτό πολίτευμα θα οδηγούσε στον υλισμό.
Ολιγαρχία: Οι πειρασμοί αυτοί δημιουργούν μια σύγχυση ανάμεσα στην τιμή και το οικονομικό καθεστώς, κάτι που θα οδηγούσε στην εμφάνιση της ολιγαρχίας. 

Ο Σωκράτης υπογραμμίζει ότι ο πλούτος δε θα βοηθήσει τον καπετάνιο να ελέγξει το πλοίο του. Η αδικία αυτή διαχωρίζει πλούσιους και φτωχούς, δημιουργώντας έτσι ένα περιβάλλον για εγκληματίες και επαίτες. Οι πλούσιοι συνωμοτούν συνεχώς ενάντια των φτωχών και αντίστροφα.
Δημοκρατία: Καθώς μεγαλώνει αυτό το κοινωνικοοικονομικό χάσμα, αυξάνονται και οι εντάσεις ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις, δίνοντας χώρο για την εμφάνιση της δημοκρατίας. Οι φτωχοί ανατρέπουν τους άπειρους ολιγαρχικούς και σύντομα παρέχουν ελευθερίες σε όλους τους πολίτες. Κάποιος δημαγωγός σύντομα ανέρχεται για να προστατέψει το δίκιο των κατώτερων τάξεων. Οι άνθρωποι “μεθούν” με τόση ανεξέλεγκτη ελευθερία και έτσι επέρχεται τυραννία, το πιο καταπιεστικό είδος διακυβέρνησης.
Τυραννία: Οι ελευθερίες που αποδόθηκαν στους πολίτες τους χωρίζουν σε τρεις κοινωνικοοικονομικές τάξεις: την άρχουσα τάξη, τους καπιταλιστές και τους απλούς πολίτες, οι οποίοι βλέπουν να απειλούνται οι ελευθερίες τους από την ένταση μεταξύ των δυο πρώτων τάξεων και καταφεύγουν στο δημοκρατικό δημαγωγό, ο οποίος, με τη σειρά του, διαφθείρεται από την εξουσία και γίνεται τύραννος, με τη βοήθεια μιας μικρής ομάδας οπαδών του για την προστασία του και τον απόλυτο έλεγχο.


Η ειρωνεία έγκειται στο γεγονός ότι η Ιδεώδης Πολιτεία που περιγράφεται μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με τυραννία, αλλά βρίσκεται στην εντελώς αντίθετη πλευρά: ο φιλόσοφος-βασιλιάς που κατέχει την εξουσία δε δρα με γνώμονα το ίδιο συμφέρον, αλλά είναι αφιερωμένος στο κοινό καλό, καθώς κατέχει τη γνώση και τη σοφία…

πηγη

Share