1974 «Επιχείρηση Νίκη» μια αποστολή γενναίων Ελλήνων στον θάνατο

Επιχείρηση «Νίκη» είναι η κωδική ονομασία που δόθηκε σε μυστική στρατιωτική αποστολή της Ελλάδος την 21η προς 22α Ιουλίου 1974 προς την Κύπρο με σκοπό την αερομεταφορά καταδρομέων στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας . Η αποστολή ήταν επιτυχής και χαρακτηρίσθηκε από τον διεθνή τύπο ως «ΑΠΟΣΤΟΛΗ  ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ» 

Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 , η άμυνα της Κύπρου ήταν σε δύσκολη θέση , όσες κινήσεις έγιναν για την απόκρουση των τουρκικών δυνάμεων εισβολής από ένοπλα τμήματα της ελληνοκυπριακής πλευράς, είχαν αρνητική εξέλιξη με το βάρος να έχει πέσει στην ΕΛΔΥΚ . 

Η πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα παρουσίαζε σημάδια διάλυσης στην στρατιωτική ηγεσία και ήδη είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος . Παρ'όλα αυτά οι στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς Κύπρου είχαν περιορίσει τα αρχικά σχέδια του Τουρκικού στρατού, για να μην πω ότι τα είχε ανατρέψει. Την 21η Ιουλίου του 1974 , αποφασίσθηκε στρατιωτική επιχείρηση ενίσχυσης της άμυνας του αεροδρομίου της Λευκωσίας με την κωδική ονομασία « ΝΙΚΗ » . Το σχέδιο της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταμεταφορά και απόβαση καταδρομέων με αεροσκάφη της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας .
Η προετοιμασία έγινε στην αεροπορική βάση της Σούδας στην Κρήτη και περιλάμβανε :

• 20 αεροσκάφη Nord 2501D Noratlas 
• 10 αεροσκάφη C-47 Dakota 

Όλα τα αεροσκάφη ανήκαν στην 354η Μοίρα Μεταφορών " Πήγασος " . Αυτά τα αεροσκάφη θα μετέφεραν και θα αποβίβαζαν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας την Α' Μοίρα Καταδρομών με τον πλήρη οπλισμό της αποτελούμενη από 318 άνδρες από το Μάλεμε Χανίων. Με ΔΚΤΗ τον Ταγματάρχη Γεώργιο Παπαμελετίου

 

Ο σχεδιασμός της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταφορά της Α' Μοίρας καταδρομέων κατά την διάρκεια της νύχτας - σε απόλυτη σιγή ασυρμάτου - πτήση σε χαμηλό ύψος - χωρίς συνοδεία μαχητικών - προσγείωση - αποβίβαση καταδρομέων - επιστροφή στην Σούδα .
Την 21η Ιουλίου και ώρα 22:35 η αποστολή ξεκίνησε με χρονικό περιορισμό τα μεσάνυκτα της ίδιας μέρας .Μόνο όμως τα 15 αεροσκάφη Noratlas από τα 20 κατάφεραν να απογειωθούν στο χρονικό περιθώριο το οποίο προέβλεπε το σχέδιο , με αποτέλεσμα τα υπόλοιπα αεροσκάφη ( 5 Noratlas και 10 C-47) να παραμείνουν στο αεροδρόμιο της Σούδας . Αμέσως μετά την απογείωση δόθηκε σήμα από το Κέντρο επιχειρήσεων πρός το Γ.Ε.Ε.Φ. Λευκωσίας με την φράση " Έρχονται τα 15 πορτοκάλια" (άρα το γνώριζαν).
Κατά την διάρκεια της πτήσης, χωρίς φώτα πορείας στα τυφλά , χωρίς οπτική επαφή μεταξύ τους και σε ύψος πολλές φορές λίγα μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, για την αποφυγή εντοπισμού οι γενναίοι πιλότοι με αυτοθυσία πετούσαν για το Νησί.
Δύο από τα αεροσκάφη παρουσίασαν βλάβη με αποτέλεσμα την επιστροφή του ενός στην Κρήτη και την προσγείωση του δευτέρου "ΝΙΚΗ 13" στην Ρόδο .

Η πορεία στο θάνατο:

Τα αεροσκάφη που τελικά απογειώθηκαν ακολούθησαν μιά πορεία πάνω απο την πόλη των Χανίων, ανέβηκαν σε ύψος 7000 ποδών, πέρασαν απο τα Λευκα Όρη, κατέβηκαν στα 500 περίπου πόδια και απο εκεί ακολούθησαν μια πορεία νοτιο-ανατολική μέχρι ένα σημείο 34° Β.και 27° Α, και απο εκεί γύρισαν ανατολικά με κατεύθυνση την Κύπρο.
Η περιοχή αυτή βρίσκεται κάτω απο την συνεχή επιτήρηση της Τουρκικής Αεροπορίας και ο εντοπισμός των Νοράτλας θα σήμαινε και την σίγουρη καταστροφή τους.Τα πληρώματα των Νοράτλας γνώριζαν οτι στο ταξίδι αυτό θα ήσαν μόνοι, δεν θα υπήρχαν Ελληνικά μαχητικά για προστασία τους.Η μόνη τους προστασία θα ήταν το σκοτάδι και το στοιχείο του αιφνιδιασμού.
Σε όλη την διάρκεια της πτήσης δεν υπήρχαν ραδιοβοηθήματα, αφού αυτά ήσαν εκτός ενεργείας λόγω της εμπόλεμης κατάστασης, ούτε σημεία αναφοράς για προσανατολισμό, και εδώ επιστρατεύθηκαν οι ικανότητες των ραδιοναυτίλων.
Πολλά απο τα αεροσκάφη πετούσαν σχεδόν σύρριζα με την επιφάνεια της θάλασσας (μιά πολύ επικίνδυνη κατάσταση, όπου το παραμικρό λάθος των χειριστών σήμαινε συντριβή του αεροσκάφους και ακαριαίο θάνατο για το πλήρωμα και τους επιβαίνοντες).
Τα Νοράτλας δεν πετούσαν σε σχηματισμό, ούτε είχαν οπτική επαφή μεταξύ τους.Πετούσαν ανεξάρτητα, με μιά γενική ιδέα του που περίπου πετούσε το προηγούμενο ή το επερχόμενο αεροσκάφος.
Η πτήση πρός την Κύπρο έπρεπε να διαρκέσει δύο περίπου ώρες για τα αργοκίνητα και βαρυφορτωμένα μεταγωγικά.
Αρκετά απο αυτά παρουσίασαν βλάβες, όμως τα πληρώματά τους κατάφεραν να τα πάνε στον προορισμό τους.

Πλησιάζοντας την Κύπρο απο τα δυτικά, και έχοντας απο ώρα σπάσει την σιγή ασυρμάτου, παρατήρησαν οτι η θαλάσσια περιοχή νότια του νησιού παρουσίαζε ασυνήθιστη κίνηση πολεμικών πλοίων του Αμερικανικού 6ου Στόλου.
Ένα απο τα Νοράτλας πέρασε «ξυστά» πάνω απο ένα μεγάλο αεροπλανοφόρο, χωρίς κανένα συμβάν.
Άλλα αεροσκάφη πέταξαν κατα λάθος πάνω απο την Βρεταννική βάση του Ακρωτηρίου στην οποία σήμανε συναγερμός. Αμέσως η Διοίκηση των Βρεταννικών Δυνάμεων της Κύπρου προειδοποίησε τις Ελληνικές αρχές ότι στο εξής θα αναχαίτιζε οποιαδήποτε αεροσκάφη θα πλησίαζαν την περιοχή της Κύπρου!
Φτάνοντας πάνω απο το νησί, παρατήρησαν μεγάλες πυρκαϊές στο Όρος Τρόοδος , οι οποίες είχαν ανάψει απο τους βομβαρδισμούς των Τούρκων.
Αυτές οι πυρκαϊές ήσαν η πηγή των αναλαμπών στον ορίζοντα που είχαν βοηθήσει στον προσανατολισμό πολλών Νοράτλας κατα την προσέγγισή τους στην Κύπρο.
Μερικά αεροσκάφη δέχτηκαν αραιά πυρά απο τις διάσπαρτες Τουρκοκυπριακές θέσεις, αλλά χωρίς τα πληρώματά τους να ανησυχήσουν ιδιέταιρα.
Ένα-ένα τα μεταγωγικά άρχισαν την κάθοδό τους προς το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, όταν διεπίστωσαν ότι εδέχοντο σφοδρά αντιαεροπορικά πυρά, άν και απ' ότι γνώριζαν, το αεροδρόμιο ευρίσκετο μέχρι εκείνη την στιγμή σε Ελληνικά χέρια.Η ώρα ήταν λίγο μετά τις 02.00 της 22 Ιουλίου.  Το "ΝΙΚΗ 1" ακούμπησε το διάδρομο της Λευκωσίας στις 01:55, το "ΝΙΚΗ 2" έπιασε στις 01:52. Όμως από εδώ και πέρα ξεκινάει τραγωδία της αποστολής , λόγω καθυστέρησης του ΑΕΔ να ενημερώσει τo ΓΕΕΦ και τα αντιαεροπορικά στοιχεία αποτελούμενα από τις 185η και 184η Μοίρες αντιαεροπορικών πολυβόλων και τα οποία φύλαγαν την περιοχή , δεν ενημερώθηκαν με αποτέλεσμα να θεωρήσουν ότι τα αεροσκάφη τα οποία πέταγαν ήταν εχθρικά  (έτσι έγραψαν κάποιοι την ιστορία). Αμέσως άρχισαν έντονα αντιαεροπορικά πυρά τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα , το "ΝΙΚΗ 4" το οποίο βρισκόταν στο στάδιο προσγείωσης , να αρπάξει φωτιά και να συντριβή λίγα χιλιόμετρα από τον διάδρομο προσγείωσης . Το "ΝΙΚΗ 6"  εβλήθη σε πολλαπλά σημεία της ατράκτου και σχεδόν χωρίς μηχανές και χάρη στις προσπάθειες των πιλότων να καταφέρει να προσγειωθεί . Τα υπόλοιπα αεροσκάφη κατάφεραν και αυτά να προσγειωθούν με λιγότερες ζημιές . Μετά το "ΝΙΚΗ 2" προσγειώθηκε το "ΝΙΚΗ 3" το οποίο λόγω βλάβης στον έναν κινητήρα έφυγε από το ίχνος πτήσης του "ΝΙΚΗ 4" που καταρρίφθηκε και έφτασε στην τελική φάση μετά την κατάρριψη του "ΝΙΚΗ 4". Όλα τα πληρώματα μετά έβλεπαν κάποια φωτιά στο Λόφο της Μακεδονίτισσας, τον Τύμβο των αδικοχαμένων Ελλήνων πιλότων και καταδρομέων που σαν άλλοι Μαραθωνομάχοι τάφηκαν όλοι μαζί. Τραγική εικόνα είναι ότι τα πληρώματα έβλεπαν την φωτιά χωρίς να ξέρουν τι καίγεται. Τελευταίο προσγειώθηκε το "ΝΙΚΗ 15" το οποίο και είχε απογειωθεί από την Σούδα με καθυστέρηση και παρά τις εντολές να μην εκτελέσει την αποστολή . Το "ΝΙΚΗ 14" έφτασε αφόύ είχε πλέον ξημερώσει και δεν προσγειώθηκε καθόλου , ακολούθησε εντολές και επέστρεψε πίσω στην Σούδα .
Όσα αεροσκάφη ήταν σε πτητική ικανότητα απογειώθηκαν για τη επιστροφή στην Ελλάδα ενώ τα υπόλοιπα καταστράφηκαν από τις φίλιες δυνάμεις στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας .
Το τραγικό αυτό λάθος ( ακόμα ψάχνουν τον υπαίτιο) της αεράμυνας του αεροδρομίου κόστισε την απώλεια ζωής σε 4 αεροπόρους , 29 καταδρομείς και τον τραυματισμό 11 ακόμα καταδρομέων . Από την δύναμη των 318 ανδρών της Α'Μοίρας καταδρομών 278 παρέμειναν στην Κύπρο και πολέμησαν. Οι άνδρες αυτοί έγραψαν στην Κύπρο την δική τους ιστορία.

ΝORATLAS 52-133 " NIKH 4 " 

Θύματα ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ: Κυβερνήτης - (Επισμηναγός) Παναγόπουλος Βασίλειος , Συγκυβερνήτης - (Επισμηναγός ) Συμεωνίδης Στυλιανός , Ναύτιλος - (Επισμηνίας) Άνθιμος Ηλίας , Ιπτάμενος Μηχανικός - (Ανθυποσμηναγός) Δάβαρης Γεώργιος .

Θύματα Καταδρομείς Α' ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ : ΔΕΑ(ΚΔ)Τσαμκιράνης Δημήτριος , Λοχίας (ΚΔ)Καβραχωριανός Νικόλαος , Λοχίας (ΚΔ)Τzιλιβάκης Στέφανος , Δεκανέας (ΚΔ)Τσάκωνας Ευάγγελος , Δεκανέας (ΚΔ)Χριστόπουλος Αθανάσιος , Κ/Δ Αναστασόπουλος Ανδρέας , Κ/Δ Γιαννακάκης Κοσμάς , Κ/Δ Γιαννάκος Στέφανος , Κ/Δ Γιαννόπουλος Παναγιώτης , Κ/Δ Δαλαμάγκας Ηλίας Ζησιμόπουλος , Κ/Δ ΑνδρέαςΗλίας Κωνσταντίνος , Κ/Δ Κασιμάκης Σωτήριος , Κ/Δ Κατερός Κωνσταντίνος , Κ/Δ Κουρούνης Σωτήριος , Κ/Δ Λίγδης Χρήστος , Κ/Δ Δοϊτσίδης Χριστόδουλος , Κ/Δ Μανιάτης Σπυρίδων , Κ/Δ Μονιάς Αιμίλιος , Κ/Δ Μπαρώτας Κωνσταντίνος , Κ/Δ Νάκος Γεώργιος , Κ/Δ Πρινιανάκης Στυλιανός , Κ/Δ Σιορώκος Δημήτριος , Κ/Δ Σκιαδαρέσης Νικόλαος , Κ/Δ Τζούρας Σωτήριος , Κ/Δ Τούλης Ηλίας , Κ/Δ Χατζόπουλος Χρήστος ,


Τραυματίες Καταδρομείς : Κ/Δ Ζαφειρίου Αθανάσιος(Μοναδικός επιζήσας Θα ήταν ένας από αυτούς αν δεν πηδούσε στο κενό, παίζοντας το τελευταίο του χαρτί.
«Οι χειριστές ήταν νεκροί και το αεροπλάνο ακυβέρνητο δεχόταν πυρά. Είχαν πάρει φωτιά τα κασόνια με τις χειροβομβίδες δίπλα μου και ένιωθα να καίγομαι. Κοίταξα για αλεξίπτωτο, αλλά δεν βρήκα πουθενά. Άνοιξα την πόρτα του αεροσκάφους και πήδηξα στο κενό».)

Το μνημείο των 29 πεσόντων της Α΄ ΜΚ που ανεγέρθη στο Μάλεμε κατά την δεκαετία του 1990

NORATLAS 52-139 " NIKH 6 " 

Θύματα Καταδρομείς Α' ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ : Κ/Δ Νόμπελης Σπυρίδων , Κ/Δ Οικονομάκης Κωνσταντίνος

Τραυματίες Καταδρομείς Κ/Δ Τσόγκας Παύλος , Κ/Δ Αντωνόπουλος Γεώργιος , Κ/Δ Φύσσαρης Ιωάννης , Κ/Δ Θεοδωρόπουλος Σ. , Κ/Δ Γκόγκος Κ. , Κ/Δ Τσαγκαρόπουλος Δημήτριος , Κ/Δ Λατζουράκης Γεώργιος , Κ/Δ Λοχίας (Κ/Δ)Ξεφτύλης Κωνσταντίνος , Κ/Δ Παπαευσταθίου Ευστάθιος , Κ/Δ Μαυρουδής Γεώργιος .

Οι καταδρομείς της Α' Μοίρας που μετέφεραν τα Νοράτλας,παρά τις απώλειές τους και τον εφιάλτη που μόλις πέρασαν, πήραν θέσεις στην άμυνα του αεροδρομίου και τις επόμενες μέρες πολέμησαν ηρωϊκά εναντίον των Τούρκων εισβολέων. Όχι μόνο δεν τους αναχαίτισαν στην περιοχή του αεροδρομίου που ήταν και η αποστολή τους αλλά πέρασαν και στην αντεπίθεση για να «τους πετάξουν στην θάλασσα», αν δεν γινόταν επέμβαση των Καναδών κυανόκρανων.......τα σχόλια περιττεύουν. 

Δυστυχώς, η πραγματικά ηρωϊκή αυτή επιχείρηση της Ελληνικής Αεροπορίας ήταν και η μοναδική απο πλευράς Ελλάδος βοήθεια, στις κρίσιμες ώρες που περνούσε η Κύπρος.Ο ηρωϊσμός αυτών που έλαβαν μέρος και η θυσία όσων φονεύθηκαν κατα την εκτέλεσή της, δεν στάθηκαν αρκετά να επηρεάσουν την ροή των γεγονότων. Που ήταν είδη αποφασισμένα από άλλους με κουστούμια γραβάτες και πρέσβευαν την δημοκρατία όπως αυτοί την καταλάβαιναν.......!

Θα παραμείνει όμως μιά λαμπρή σελίδα δόξας στην Ιστορία της Αεροπορίας μας, και των Δυνάμεων Καταδρομών, έστω και μή πλήρως αναγνωρισμένη.  

Έτσι κι αλλιώς μας έχουν συνηθίσει «οι σωτήρες μας» στην «επιλεκτική αμνησία».

Ας μην τους κάνουμε την χάρη, τους ΗΡΩΕΣ δεν τους λησμονούμε αλλά τους τιμούμε και γινόμαστε συνεχιστές τους!!!

Share