Και διεφθαρμένοι και τιμημένοι...

Του Χρίστου Στεργ. Μπελλέ, συγγραφέα-πανεπιστημιακού

«Xαλεπόν άρχεσθαι υπό χείρονος», προειδοποιεί μ' αποστροφή ο Δημόκριτος. «Η αρχή άνδρα δείκνυσι», κατηγορηματικά υποστηρίζουν οι «κλασικοί» μας. «Οι άρχοντες να είναι φιλόσοφοι κι οι φιλόσοφοι άρχοντες», προτρέπει με αρκετή δόση ουτοπίας ο Πλάτωνας. Ο άνθρωπος είναι «ον πολιτικόν», κατά τον Αριστοτέλη. «Το της πόλεως όλης ήθος ομοιούται τοις άρχουσι», παρατηρεί εύστοχα ο Ισοκράτης. Η πολιτική είναι η «τέχνη του εφικτού» και η «τέχνη της ζωής». Μόνο που η τέχνη χρειάζεται όνειρα, η ζωή (και) ρεαλισμό.

Έχουν, αλήθεια, αυτό το αίσθημα ευθύνης και οι πολιτικοί (εθνοπατέρες και καλλικράτειοι τοπικοί άρχοντες); Το έχει ο λαός, ο μεγάλος αντιφατικός, με το αλάνθαστο αισθητήριο, ώστε να επιλέγει τους «άριστους», τους ανένδοτους στον αγώνα «για να γυρίσει ο ήλιος»; Τα φαινόμενα απατούν. Οι ποικιλώνυμοι λαγέτες, στην πλειοψηφία τους, προσβλέπουν στις επόμενες εκλογές και ο θυμόσοφος λαός τιμά με την ψήφο του, δυστυχώς, ακόμα και διεφθαρμένους, φαύλους, διαπλεκόμενους και μάλιστα στην κορφή της κλίμακας προτίμησης. Στον περιορισμένο χώρο μας, σταχυολογούμε τις κύριες αιτίες τούτης της τραγελαφικής λαϊκής συμπεριφοράς.

1. Ο λαός, στη μεγάλη του πλειοψηφία, ψηφίζει ορμέμφυτα (ενστικτωδώς), μιας και δεν διαθέτει το ανάλογο ιδεολογικο-πολιτικό κριτήριο, προϋπόθεση παιδείας και πολιτικοποίησης. Γι' αυτό και στα ψηφοδέλτια δεσπόζουν πρόσωπα επώνυμα, αναγνωρίσιμα, στιλβωμένα από άρωμα και χρώμα αγοραίας επικοινωνίας (ηθοποιοί, ποικιλώνυμοι καλλιτέχνες, ποδοσφαιριστές κ.λπ.).

2. Οι άνθρωποι αρέσκονται να τους κανακεύεις τ' αφτιά. Να λες λόγια που θέλουν κι ας είναι ψεύτικα, κάλπικα, μεγάλα. Να τους παραμυθιάζεις, δηλαδή. «Αν σου μιλώ με παραμύθια, είναι γιατί τ' ακούς καλύτερα», επιμένει ο μεγάλος Σεφέρης και δεν έχει άδικο. Μόνο που τα παραμύθια ποτέ δεν είναι αθώα. Στην Ελλάδα, άλλωστε, όπως υποστηρίζει ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης, Δήμος Μούτσης, «αν δεν ντρέπεσαι, ό,τι θέλεις λες και ό,τι θέλεις γίνεσαι». Ευπώλητα, λοιπόν, ελπίδες, όνειρα, υποσχέσεις, ακόμα κι αντικλείδια Παραδείσου, αν χρειαστεί.

3. Έχουμε τους ηγέτες που μας μοιάζουν (εικόνα και ομοίωσή μας) και μας αξίζουν. «Είναι ένας από εμάς», υποστηρίζουν οι Ιταλοί, για τον Μπερλουσκόνι. Είμαστε κομφορμιστές, πουριτανοί στην κοινωνία του «φαίνεσθαι», αλλά αντικομφορμιστές, υπερβατικοί, όσον αφορά στους ηγέτες μας. Και τούτο γιατί, όντες ισχυρά κοινωνικά πρότυπα, γίνονται άλλοθι ακλόνητα –κάθε φορά που ενεργούμε σαν κι αυτούς–, μας επιτρέπουν να βλέπουμε από την «κλειδαρότρυπα», χωρίς τη στάμπα του «ηδονοβλεψία».

4. Έχουμε τους ηγέτες που μας βολεύουν. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν υπήρξε κοινωνία πολιτών. Υπήρξε και υπάρχει, ακόμα, πελατειακή σχέση, δούναι-λαβείν, μεταξύ λαού και πολιτικών. Πρόκειται για «ολόκληρη πολιτική παράδοση της βιοποριστικής ψήφου. Η παράδοση που διέπλαθε τον πολίτη ως πελάτη και τον πολιτικό ως μεσίτη επαγγελματικής αποκατάστασης», αποφαίνεται ορισμικά στα «Νέα», ο Μιχάλης Τσιντσίνης. Αριθμοί και γεγονότα αμείλικτα: από το 1989 πληρώνουμε μισθούς και συντάξεις με δανεικά. Το 2001 οι μισθοί ανήλθαν σε 10 δισ. ευρώ, για να αγγίξουν αισίως τα 20 δισ., το 2010. Οι υπάλληλοι, σύμφωνα με τη μοναδική απογραφή, ελέω «τρόικας», ανέρχονται αισίως σε 720.000.

5. Υπάρχουν οι μπιστικοί, οι ευένδοτοι, οι πρόθυμοι, οι πειθήνιοι, οι δεδομένοι, της πολιτικής, οικονομικής, μιντιακής ελίτ, αδελφοποιτοί με «αίμα και κρίμα» χρήματος και μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά, την τσέπη και την Εδέμ των μίντια (ηλεκτρονικών και εντύπων) της γνωστής δράκας επιχειρηματιών.

6. Οι αξίες που δεσπόζουν σε μια κοινωνία (αξιακός κώδικας) καθορίζουν και τις επιλογές της. Κατά τον Πλάτωνα, ακόμα και τα δένδρα και οι τοίχοι διδάσκουν. Πόσω μάλλον οι πολιτικοί ταγοί. Αυτονόητοι φορείς αξιών –εκόντες άκοντες– διδάσκουν, διαπαιδαγωγούν, αποτελούν πρότυπα, για όλους. Πρόκειται για φαύλο κύκλο της λογικής «πες μου ποιος σε κυβερνά, να σου πω ποιος είσαι».

7. Οι «παρέες» και οι «μηχανισμοί» –ανάλογοι του μεγέθους διαφθοράς, φαυλότητας και οικονομικής επιφάνειας του πολιτικού– καθορίζουν αποφασιστικά τον εκλογικό του θρίαμβο.

Στάθηκα –βγαίνοντας απ' το μάθημα– σ' ένα σύνθημα, μέσα στα τόσα σπουδαία, στους τοίχους του πανεπιστημίου. Πρόκειται για παράφραση γνωστής ρήσης: «άνθρωπος αγράμματος, ξύλο στον εθνικισμό» και όχι μόνο, αντέκρουσε ένας απ' τους θεούς, εντός μου. Άλλος θεός παράφρασε Χρήστο Γιανναρά: «η Δημοκρατία, η κοινωνική ανάπτυξη, γενικά, είναι συνάρτηση της κατά κεφαλήν καλλιέργειας, κουλτούρας, αισθητικής μας» και μου υπενθύμισε με νόημα πως: «η πολιτική –κατά τον Ντε Γκολ– είναι πολύ σοβαρή υπόθεση, για να αφεθεί μόνο στους πολιτικούς»...

Share