Ακόμα μία εξήγηση του εκλογικού αποτελέσματος

Σχεδόν καθημερινά, στις οθόνες των δημοσιογραφικών υπολογιστών φτάνουν ειδήσεις που αφορούν το διεθνές εμπόριο και μπορούν να χαρακτηριστούν με τον εξής όρο: προστατευτικά μέτρα. Αυτή η εβδομάδα, για παράδειγμα, ανήκε στο δίδυμο ΗΠΑ-Κίνας, με τις πρώτες να έχουν την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Για αρχή η Ουάσιγκτον αποφάσισε να επιβάλει δασμούς 45-195% στις εισαγόμενες από την Κίνα μεταλλικές ρόδες, με το επιχείρημα ότι επιδοτούνται παράνομα από το Πεκίνο, προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο την ευφορία των εγχώριων κατασκευαστών.

Μετά έκανε ανάλογη κίνηση με τα κινεζικά φωτοβολταϊκά συστήματα που κατακλύζουν την αμερικανική αγορά - μόνο που, αυτή τη φορά, το ύψος των δασμών (κάτω από 5%) θεωρήθηκε πολύ χαμηλό από τους άμεσα ενδιαφερομένους, οι οποίοι υπόσχονται να ασκήσουν έντονες πιέσεις, ειδικά ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου.

Στην συνέχεια ήταν η σειρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παρουσιάσει σχέδιο Οδηγίας που της εκχωρεί σημαντικές αρμοδιότητες λήψης μέτρων αντεκδίκησης, στις περιπτώσεις κυβερνήσεων που δεν μεταχειρίζονται ισότιμα τις ευρωπαϊκές εταιρείες στη δημοπράτηση δημοσίων έργων.

 Οι τρεις μητροπόλεις του καπιταλισμού -ΗΠΑ, Ε.Ε. και Ιαπωνία- προσέφυγαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου σε βάρος της Κίνας, με την κατηγορία ότι χειραγωγεί την αγορά των λεγόμενων «σπάνιων γαιών». Των στοιχείων εκείνων, δηλαδή, τα οποία είναι απολύτως απαραίτητα για την κατασκευή όλων σχεδόν των προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, με την Κίνα να ελέγχει το 97% της παγκόσμιας παραγωγής!

Οι περιπτώσεις εμπορικών μέτρων και αντίμετρων είναι πρακτικά αναρίθμητες και έχουν πολλαπλασιαστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η αιτία είναι προφανής: η κρίση που ξέσπασε το 2008 και συνεχίζει να αναπαράγεται μέχρι σήμερα. Αναβιώνουν έτσι οι εφιάλτες της δεκαετίας του '30, όταν η ένταση του προστατευτισμού έδωσε ακόμη πιο δραματικές διαστάσεις στην Μεγάλη Ύφεση, που ακολούθησε το Κραχ του '29.

«Ανησυχώ ιδιαιτέρως για τον αυξανόμενο κίνδυνο του προστατευτισμού. Αυτό το πρόβλημα, που εκφράζεται στα δημοσιονομικά μεγέθη, την οικονομία και την ανεργία, είναι ήδη αρκετά σοβαρό. Εάν πυροδοτήσουμε ένα γύρο προστατευτισμού, όπως συνέβη στη δεκαετία του '30, η παγκόσμια κρίση θα μπορούσε να βαθύνει», έλεγε τον Ιανουάριο του 2009 ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ρόμπερτ Ζέλικ. Σήμερα, τρία και πλέον χρόνια αργότερα, αποδεικνύεται ότι είχε δίκιο να ανησυχεί.

Δεν χρειάζεται να προβληματιστεί κανείς πολύ για να κατανοήσει τι είναι αυτό που σε περιόδους κρίσης αναγκάζει τις κυβερνήσεις να οδηγούνται στην ατραπό του προστατευτισμού. Παρά την παγκοσμιοποίηση, τόσο το κεφάλαιο όσο και οι ψήφοι εξακολουθούν να έχουν εθνική βάση. Έτσι, όταν το οικονομικό σύμπαν δονείται και η «πίτα» των κερδών συρρικνώνεται, όταν επιχειρηματικά μεγαθήρια και ολόκληροι κλάδοι απειλούνται με εξαφάνιση, είναι φυσικό το πρώτο μέλημα της κάθε πολιτικής τάξης να είναι η προστασία και η στήριξη των «ημέτερων» επιχειρήσεων και εργαζομένων.

Αυτό έκαναν ο Μπους και ο Ομπάμα όταν έδιναν 17 δισ. δολ. στην αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία και συνιστούσαν στους συμπολίτες τους να «αγοράζουν αμερικανικά».  

Το ίδιο πράττει και η Ε.Ε. με τη στήριξη των αγροτών της, των ενεργειακών ομίλων της και των δικών της αυτοκινητοβιομηχανιών αλλά και ο Σαρκοζί όταν πρότειναι στις επιδοτήσεις της Ε.Ε. να έχουν δικαίωμα μόνο οι επιχειρήσεις εκείνες που θα διατηρούν την παραγωγή τους σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Κάτι ανάλογο κάνει η Κίνα όταν διατηρεί τεχνηέντως την ισοτιμία του γιουάν σε χαμηλά επίπεδα, ταΐζοντας αδιαλείπτως τα τεράστια συναλλαγματικά της αποθέματα. Αντίστοιχες πολιτικές υιοθετούν και οι άλλες μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, κατηγορώντας η μία την άλλη για τεχνητή υποτίμηση του νομίσματός της.

Με όλες αυτές τις πρακτικές οι κυβερνήσεις των ισχυρότερων οικονομιών δεν έρχονται μόνο σε ευθεία αντίθεση με τις διακηρύξεις τους υπέρ του ελεύθερου εμπορίου και των ανοιχτών αγορών. Δημιουργούν και τις συνθήκες ανάκαμψης του εθνικισμού, αρχικά μεταξύ εκείνων που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και στη συνέχεια σε όλη την κοινωνία.

Ακόμα μία εξήγηση του εκλογικού αποτελέσματος..... 

Όπως υπενθύμιζε και ο γνωστός αναλυτής-συγ­γρα­­φέας, Τζιμ Ρότζερς, τον Οκτώβριο του 2011, «οι εμπορικοί πόλεμοι οδηγούν πάντα σε πολέμους με πραγματικά όπλα».

Share